و ابتکار؛ یکی از خصوصیّات [دیگر] دفاع مقدّس، روحیهی ابتکار و کارهای نو بود -که اگر ملاحظه کرده باشید، خواهید دید- از سنّتهای متعارفِ خیلی از ارتشهای دنیا که مثلاً تجربه و آزمون هم پشت سرش هست عبور کردن، راههای نو را به وجود آوردن و راههای نو را کشف کردن. حقیقتاً اینجور بود؛ یکی از مهمترین مسائل رزمندگان ما ابتکار بود، بعد هم توسّلات معنوی. جبههها جایی بود که انسانهای متعارف و معمولی وقتی میرفتند آنجا، حقیقتاً در وادی صفا و نورانیّتِ عرفان وارد میشدند، [آنهم] بهطور قهری! این خصوصیّات رزمندگان ما بود. لذا خود این جنگ، انسانساز شد. یعنی دفاع مقدّس موجب شد که هرکدام از جوانان معمولی و عادی ما -حالا یا دانشآموز یا دانشجو یا کاسب یا روستایی یا کارگر یا کشاورز، باسواد، بیسواد- که در این بوتهی آزمایش، بیشتر حرکت کردند و پیشرفت کردند، در مقامات انسانی و علوّ مرتبهی انسانی بالاتر بروند.