سوره مبارکه حمد نخستین سوره قرآن کریم است و هفت آیه، ۲۹ کلمه و ۱۴۲ حرف دارد. در ترتیب نزول، پنجمین سوره قرآن است که پس از سوره مدثر و پیش از سوره تبت نازل شد.
این سوره کلام خدای سبحان است، اما به نیابت از طرف بنده‌اش، و زبان حال بنده اش در مقام عبادت، و اظهار عبودیت است، که چگونه خدا را ثناء می‌گوید، و چگونه اظهار بندگی می‌کند. بنابراین سوره در اصل برای عبادت درست شده، و در قرآن هیچ سوره‌ای نظیر آن دیده نمی‌شود.
این که این سوره بدو قسمت تقسیم شده، نصفی از آن برای خدا، و نصفی دیگر برای بنده خدا است.