حضرت زینب کبری (س) (۵ یا ۶ ق - ۶۲ ه.ق)، سومین فرزند حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) و همسر عبدالله بن جعفر بود. ایشان را با القاب عقیله بنی‌هاشم، ام المصائب، دانشمند بدون معلم، متفکر بدون استاد، یاد کرده‌اند. حضرت زینب توسط پیامبر (ص) نام‌گذاری شد. وی پنج تن آل عبا، امام سجاد و امام باقر علیهم السّلام را درک کرده و در زمان حضور امیرالمومنین (ع) در کوفه به زنان کوفه، تفسیر قرآن آموزش می‌داند.
حضرت زینب (س) همراه با خمسه طیّبه در مسائل سیاسی ـ اجتماعی شرکت فعّال داشتند. ایشان همراه برادر بزرگوارشان امام حسین (ع) در واقعه کربلا در سال 61 هجری حضور داشتند و بعد از شهادت امام حسین(ع) به اسارت یزیدیان درآمدند و سرپرستی اسرای کربلا را به عهده گرفتند.
خطبه‌های ایشان در کوفه و شام علیه یزید ملعون و امویان معروف است. ایشان با خطبه‌های خود یزید و یزیدیان را رسوا نموده و پرده از چهره ظالمانه و ننگین حکومت اموی برداشتند و پیام امام حسین (ع)، را به مردمان آن زمان رساندند.
بارزترین بعد زندگى حضرت زینب (س)، نقش ویژه او در واقعه کربلا و دوران اسارت پس از این واقعه است. از او به خاطر صبر و پایداری در واقعه عاشورا علیرغم از دست دادن عزیزترین کسانشان به عنوان اسوه صبر، یاد کرده‌اند.
در باره مزار حضرت زینب(س) اختلاف است ولی مشهور قائل هستند که ایشان در دمشق سوریه دفن شده‌اند.