محسن رفیق دوست در تهران و در سال 1319 متولد شده است. او در دوران تحصیل و زمانی که سال دوم دبیرستان را سپری می کرد به دلیل فعالیت های سیاسی از مدرسه اخراج شد. فعالیت های سیاسی او پیش از پیروزی انقلاب شدت گرفت و در سال 1348 با سران مجاهدین خلق آشنا شد و به همراه شهید اندرزگو به همکاری با آنان پرداخت، و تا سال 1354 یعنی زمانی که مسئله تغییر ایدئولوژی مجاهدین مطرح شد و بیشتر رهبران آنان در زندان به سر می بردند ادامه یافت. پس از آن که رفیق دوست دستگیر شد و در زندان به جمعیت موتلفه پیوست، او از اعضای نسبتا رده بالای این جمعیت بود و این همکاری او تا زمانی که به سپاه پاسداران پیوست ادامه داشت.
او تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در زندان بود و با پیروزی انقلاب آزاد شد، و در روز 12 بهمن سال 1357 که امام خمینی (س) به ایران بازگشتند، او راننده خودروی بلیزر حامل ایشان بود. وی در مدرسه علوی مسئول صدور احکام لازم برای تصرف اموال و اماکن مربوط به حکومت پهلوی بود. در همان روزهای ابتدای پیروزی انقلاب بعد از صدور فرمان تشکیل سپاه پاسداران او امور مربوط به مدرسه علوی و مدرسه رفاه را رها کرد و به سپاه پیوست.