تاریخ میلاد خجسته امام مجتبی(ع) در 15 ماه مبارک رمضان سال سوم هجری می باشد وی در شهر مدینه منوّره چشم به جهان گشود. هفت سال از عمر شریفش مصادف با حیات پربار خاتم الانبیاء (ص) بود. پدر گرامی اش امام علی بن ابیطالب(ع) و مادر ارجمندش حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر پیامبر خداست. پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله وسلم و والدین حضرت نه تنها در نامگذاری آن کودک از خدای متعال سبقت نگرفتند که در انتظار نشستند تا اسم آن مولود مبارک را خداوند بی همتا برگزیند. سرانجام وحی الهی نازل شد و به رسولش خبر داد که: «این نوزاد را حسن بنامید.» آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گوسفندی را قربانی کرد و موی سر آن نو رسیده را تراشید و به اندازه وزن آن، نقره صدقه دادند و با دستان مبارکشان نوعی عطر مخلوط، به نام «خَلوق» به سر آن کودک شایسته مالیدند.
تنها کنیه امام مجتبی علیه السلام «ابومحمّد» است. ولی در القاب حضرت تعابیر مختلفی ذکر شده است. مشهورترین القاب حضرتش عبارتند از: تقیّ، زکیّ، سیّد، سبط، ولیّ. در نقش نگین انگشتری اش نیز اختلاف است. سیره نگاران، عبارات زیر را نقش نگین حضرت دانسته اند: «العزّة للّه وحده»؛ «العزّة للّه»؛ «اللّه اکبر»؛ «به نستعین» و «حسبی اللّه».