انصار جمع ناصر از ریشه «نصر» به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن، به ویژه افراد دو قبیله اوس و خزرج، انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاری پیامبر اسلام و مسلمانان مهاجر مکی و نقاط دیگر پرداخته بودند و در نشر اسلام تأثیر زیادی داشتند.

پیامبر اسلام با ورود به مدینه میان انصار و مهاجر پیمان برادری برقرار ساخت. اولین گروه انصار که در بیرون مکه (در عقبه منی) با پیامبر بیعت کردند شش یا هفت تن و از قبیله خزرج بودند. قرآن کریم انصار را ستوده و پیامبر و امامان معصوم نیز از آنان تمجید نموده‌اند.

پس از رحلت پیامبر، برخی از انصار می‌گفتند: «جانشین پیامبر باید از میان آنان برگزیده شود»؛ اما رقابت میان روسای دو قبیله اوس و خزرج و طرفداری کم‌تأثیر بعضی از انصار از حق خلافت امام علی علیه‌السلام و... سبب گردید که انصار رفته رفته عقب‌نشینی کنند و عاقبت تسلیم نظر شورای سقیفه بنی ساعده شوند.

با قدرت یافتن اشراف قریش در زمان خلافت عثمان، نارضایتی انصار از مهاجرین بالا گرفت و در نتیجه آنان رفته رفته مدینه را به قصد پیوستن به رزمندگان و مرزبانان اسلامی ترک کردند.

برخی از انصار نیز به وضع موجود تن دادند و در دستگاه خلافت اموی به گرفتن مشاغل درجه دوم راضی شدند.
البته در میان انصار همواره جمعی از دوستداران اهل بیت علیهم‌السلام نیز وجود داشت. (دایرۀالمعارف تشیع؛ المعارف المعاریف)

نگاهی به کرامات نهضت حسینی

در طول تاریخ بعد از عاشورای ۶۱ تاکنون کرامات و معجزات فراوانی از توسل به امام حسین علیه‌السلام و اولاد و یارانش مشاهده شده است. / نقل شده که سالی در سامرا وبا آمد و همه روزه عده‌ای از شیعیان و سنیان و دیگر افراد از دنیا می‌رفتند. عاقبت مردم نزد مرحوم محمدتقی شیرازی معروف به میرزای کوچک آمدند و راه‌حلی خواستند ایشان فرمودند: «به مردم بگویید که همه روزه زیارت عاشورا بخوانند و ثوابش را به روح نرگس خاتون مادر امام عصر هدیه نمایند». شیعیان به این دستور عمل کردند و با کمال تعجب، کسی دیگر از شیعیان از دنیا نرفت ولی از سنی‌ها مرتب مرده به غسالخانه می‌بردند. آنها تعجب کرده و راز این مطلب را از شیعیان جویا شدند و آنها گفتند که رهبر ما به ما سفارش کرده که زیارت عاشورا بخوانیم و ما هم این‌کار را کردیم. سنی‌ها با شنیدن این مطلب شروع به خواندن زیارت عاشورا کردند و مردن از آنها متوقف شد.