کَربَلا مرکز استان کربلا، یکی از شهرهای جنوبی کشور عراق، با جمعیت ۵۷۲٬۳۰۰ نفر (۲۰۰۳ م) در ناحیه غربی فرات قرار دارد و فاصله‌اش تا بغداد ۱۰۵ کیلومتر است.

شهرت این شهر با واقعه کربلا در دهم محرم ۶۱ هجری قمری پیوند دارد. حرم مطهر و منور حسین بن علی علیه السلام در شهر کربلا یکی از مکان‌های مقدس اسلامی و زیارتگاه مسلمانان جهان است.

این شهر تا سال ۶۱ هجری قمری بیابانی بوده‌است به نام‌های نینوا، غاضریه و طف. اما بعد از سال ۶۱ قمری و رویداد کربلا، به‌تدریج مورد توجه شیعیان قرار گرفت و پس از ساخت گنبد و بارگاه برای شهدای کربلا، به یکی از شهرهای زیارتی عراق تبدیل شد.

حسین بن علی علیه السلام در روز دوم محرم سال ۶۱ همراه کاروانش به کربلا رسیدند و پس از اطلاع از نام آن سرزمین گریه کردند و فرمودند: «به خدا سوگند، این زمین زمین کربلا است.» سپس فرمودند: «این خاکی است که جبرئیل از سوی پرودگار برای جدم، پیامبر خدا آورده و گفته‌است که حسین در آن خاک شهید می‌شود.»

بنابر برخی گفته‌ها، حسین بن علی علیه السلام گوشه‌ای از زمین کربلا (زمینی به مساحت ۳۶ کیلومتر مربع) را که اکنون شامل مزار مطهر او و سایر شهدای کربلا می‌شود، به شصت هزار درهم از مردم نینوا و غاضریه خریداری فرمودند و با آنها شرط کردند که مردم را برای زیارت به زائرین راهنمایی کنند و از زائرین مزارش تا سه روز پذیرایی کنند.

دوباره مرغ روحم هوای کربلا کرد
دل شکسته ام را اسیر و مبتلا کرد
زسر گذشته اشکم به لب رسیده جانم
که هر چه کرد با من فراق کربلا کرد