نام مبارکشان «علی»، کنیه آن حضرت، «ابوالحسن» و پدر بزرگوارشان امام موسی کاظم (ع) پیشوای هفتم شیعیان و مادر گرامیشان "نجمه خاتون" نام داشت. امام رضا (ع) زاده ۱۱ ذی‌القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در شهر مدینه هستند. پدرشان در سال ۱۸۳ هجری قمری به دست هارون عباسی به شهادت رسید و پس از ایشان امام رضا (ع) در سن ۳۵ سالگی امامت شیعیان را برعهده گرفت. مدت امامت ایشان نزدیک به ۲۰ سال طول کشید که ده سال اول آن همزمان با خلافت هارون الرشید، پنج سال بعد از آن مقارن با حکومت امین و پنج سال آخر امامت ایشان مصادف با خلافت مامون بود. پس از گذشت ۱۷ سال از دوران امامت، ایشان مجبور شد با نقشه و حیله مامون عباسی راهی خراسان شود، به اجبار ولایت عهدی مامون را نیز پذیرفت و ۳ سال اخر امامت خود را تحت نظر مامون در خراسان سپری کرد.
درباره علت شهادت امام رضا (ع) تمام علمای شیعه و عده زیادی از علمای اهل سنت قائل‌اند که آن حضرت مسموم و شهید شده‌اند اما اینکه کیفیت این عمل چگونه بوده است، روایات متعددی وجود دارد. مامون عباسی با خوراندن سم به امام رضا (ع) سبب مسمومیت و سپس شهادت ایشان شد. در مورد سال شهادت ایشان اختلاف نظر وجود دارد. برخی سال ۲۰۲ هجری قمری را سال شهادت امام رضا (ع) می‌دانند و تعدادی دیگر گفته‌اند که شهادت ایشان در سال ۲۰۳ هجری قمری بوده که نظریه دوم بیشتر معروف است.