به گزارش خبرنگار صنایع‌دستی ایرنا، فرش از اصلی‌ترین نمادهای هویت و فرهنگ ایرانی است؛ فرش دست‌باف ایران محصول جامعه‌ای است که از برکت تمدن و گستردگی جغرافیایی آن، نه تنها تحولات عمده و ساختاری خود را مرهون اشکال مختلف زندگی اجتماعی است؛ بلکه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را به عنوان هنر ناب مردمی ایران متمایز می‌کند.

هنر قالی‌بافی در زمان سلجوقیان و ایلخانان رونق فراوانی به‌ویژه در آذربایجان داشت. در دوره تیموریان و صفویان این هنر سیر صعودی و تکاملی طی کرد به ویژه در دوره صفویه که نقشه جدید از جمله قالی‌های سجاده ای، نقش گل و نقوش طبیعی، ترنج و لچک، حیوانات، گل شاه عباسی و نقوش بسیار دیگر معمول شد. در این دوره تنوع رنگ و استفاده از ابریشم ظرافت خاصی به قالی ها داده و کیفیت آنها را تا حد «قالی پرده نما» ارتقا می دهد. همچنین از این دوره صدور قالی از ایران به کشورهای دیگر؛ از جمله ترکیه و اروپا آغاز می شود. قالی در این دوره از حالت تفنن خارج و به یک پدیده تولیدی تبدیل و در شهرهایی همچون اصفهان، تبریز، کاشان، کرمان و بخش هایی از خراسان، کارگاه های متعدد تولید قالی راه اندازی می شود.

پازیریک، قدیمی‌ترین فرش جهان در موزه آرمیتاژ

از همان دوران تا کنون سال‌هاست فرش دستباف ایرانی زبان‌زد خاص و عام در جای‌جای جهان شده است؛ نمود فرهنگ و هنر غنی ایرانی در تار و پود قالی توانسته طرفداران بی‌شماری در دنیا پیدا کند، اما قدیمی‌ترین فرش ایرانی کجاست؟ قالی پازیریک نام قدیمی‌ترین فرش ایرانی است که تخمین زده می‌شود در حدود ۲۵۰۰ سال پیش تار و پودهایش به هم گره خورده است. پازیویک نام دره‌ای در روسیه است که این قالی آنجا کشف شده و ابعاد آن ۲*۲ متر مربع است.

این فرش در سال ۱۹۴۹ میلادی توسط سرگی رودنکو باستان‌شناس روس در یکی از مقبره‌های یخ‌زده فرمانروای پازیریک در نواحی جنوبی سیبری به دست آمد و در حال حاضر در موزه آرمیتاژ در سن پترزبورگ روسیه نگهداری می‌شود. رودنکو پس از بررسی ساختار فرش و نگاره‌های آن متوجه شباهت زیاد نقش‌مایه‌های این فرش با نقش برجسته‌های تخت جمشید شد. نکته جالب این است که بررسی کارشناسان فرش نشان می‌دهد که از نظر کیفیت و نوع بافت و طرح آن چیزی از فرش‌های امروزی کم ندارد و مشخص است این قالی در جوامع متمدن بافته شده است.