سامرا از شهرهای اسلامی کهن در عراق است که در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، واقع شده است. شهر سامرا در دوره‌ بنی‌عباس تاسیس و حدود نیم قرن پایتخت حکومت عباسیان و دارای اهمیت بسیاری بوده ولی بعد از انتقال پایتخت عباسیان به بغداد رو به ویرانی نهاده است و تا امروز هم توسعه چشمگیری نداشته .
سامرا زادگاه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و مدفن امام هادی و امام عسکری (علیهم السلام) است و از زیارتگاه‌های مهم شیعیان است
شهر سامرا در ساحل سمت راست (شرقی) رود دجله و در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، واقع است. گویا در محل این شهر، در دوره پیش از اسلام، روستای کوچکی وجود داشته است. هرزفلد، باستان‌شناس آلمانی، در محل این شهر، ظروف سفالی، از هزاره ششم قبل از میلاد، یافته است که نشان‌دهنده قدمت منطقه است.
درباره ریشه تاریخی نام سامرا، گفته‌اند که این واژه، در اصل یک نام آرامی است که همانند سایر نام‌های آرامی، نظیر کربلا، عکبرا و حَرَورا، با الف مقصوره (بدون همزه) نگاشته می‌شود، به عقیده هرزفلد، این کلمه، تحریف نام آشوری این منطقه، یعنی «سرمارتا» است که در کتیبه‌های دوره آشوری، ذکر شده است.
بر اساس برخی اقوال عامیانه رایج در دوره اسلامی، بنیان سامرا به سام، فرزند حضرت نوح (ع)، نسبت داده شده است
شهر سامرا از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و مدفن امام علی النقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) است. سردابی که محل عبادت و استراحت امامان (علیهم‌السّلام) و زادگاه حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف و محل تشرف صالحان و دیدار ایشان بوده است، آن‌جا قرار دارد.