یکی از رایج‌ترین المان‌های کنترل نهایی در سیستم‌های کنترل صنعتی، کنترل ولو می‌باشد. کنترل ولو برحسب فرمان یک سیگنال اتوماتیک همچون سیگنال یک کنترل‌کننده یا دستگاه منطقی (مانند PLC) فلوی سیال عبوری از یک لوله را محدود می‌کند. برخی از طرح‌های کنترل ولو برای کنترل گسسته‌ی (on/off) فلوی سیال در نظر گرفته شده‌اند، در حالی که برخی دیگر برای تنظیم فلوی سیال در جایی بین حالت کاملاً باز و کاملاً بسته (Shut) طراحی شده‌اند. یک ولو on/off از نظر الکتریکی معادل یک سوئیچ است، در حالی که یک ولو تنظیم‌کننده (Throttling valve) از نظر الکتریکی معادل یک مقاومت متغیر می‌باشد.
کنترل ولو از دو بخش عمده تشکیل شده است: بدنه‌ی ولو (Body) که شامل همه‌ی تجهیزات مکانیکی لازم برای تأثیرگذاری بر فلوی سیال می‌باشد، و محرک ولو (Actuator) که نیروی مکانیکی لازم برای حرکت اجزاء داخلی بدنه‌ی ولو را تأمین می‌کند. اغلب اوقات، تفاوت عمده‌ی بین یک کنترل ولو on/off و یک کنترل ولو Throttling در نوع اکچویتور به کار رفته برای ولو است. اکچویتور‌‌های on/off موقعیت مکانیزم ولو را تنها در حالت کاملاً باز و یا کاملاً بسته قرار می‌دهند، این در حالی است که اکچویتور‌‌های Throttling باید بتوانند با دقت موقعیت مکانیزم ولو را در هر نقطه‌ی بین حالت کاملاً باز و یا کاملاً بسته تنظیم کنند.
برخی از طرح‌های بدنه‌ی ولو مانند ولوهای سماوری (Plug valves) و ولوهای توپی (Ball valves) در سرویس‌های on/off به مراتب بهتر کار می‌کنند، در حالی که طرح‌های دیگر همچون ولوهای کروی دو پورتی (Double-ported globe valves) در کاربردهای Throttling بهتر عمل می‌کنند. با این حال می‌توان بسیاری از طرح‌های ولو را صرفاً با اتصال یک اکچویتور مناسب در هر کدام از این دو سرویس (on/off یا Throttling) بکار برد.
آموزش ابزاردقیق
عبدالکریم ماندگاری