رزمندگان‌ سپاه‌ اسلام‌ برای‌ آزادسازی‌ مناطق‌ تحت‌ اشغال ‌و دفع‌ تجاوز دشمن‌ ساعت ۱:۳۰ دقیقه بامداد ۱۹ دی سال ۱۳۶۵ عملیات‌ «کربلای‌ ۵» را با رمز «یا زهرا(ع)» در منطقه‌ شلمچه‌ و شرق بصره‌ آغاز کردند، این عملیات به‌ عنوان آغازی بر پایان جنگ ایران و عراق یاد می‌شود.
در این عملیات که ۷۰ روز به طول انجامید ۴۲ هزار و ۷۰۰ نفر از نیروهای دشمن کشته، زخمی‌ و اسیر شدند و در طول مدت عملیات نیروهای نظامی ایران به مرز شهر استراتژیک بصره رسیدند. در عملیات «کربلای ۵» نیروهای‌ ایران‌ به‌ لحاظ‌ مقاومت‌ و جنگندگی‌ دشمن در شرایط‌ بسیار مشکل‌ و پیچیده ای قرار داشتند چون منطقه‌ عمومی‌ شرق‌ به دلیل اهمیت‌ سیاسی‌ و نظامی‌ همواره‌ جایگاهی‌ قابل‌ توجه‌ در اندیشه‌ طراحان‌ جنگ‌ داشته است.

قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) به عنوان پایگاه مرکزی عملیات کربلای ۵ انتخاب شده بود و قرارگاه‌های کربلا، نجف و قدس هم در کنار این قرارگاه، مسئولیت راهنمایی و ساماندهی نیروها در جریان عملیات را بر عهده داشتند. براساس شواهد موجود و اظهارات فرماندهان، مهم‌ترین هدف تعریف شده برای گردان‌ها تثبیت موقعیت ایران در شلمچه بود. نیروهایی که در محورهای مختلف عملیاتی به سوی شلمچه در حرکت بودند، صبح به منطقه هفت دهنه رسیدند. غافلگیری رژیم بعث از این حمله نظامی عیان بود، یگان‌های پراکنده در بخش‌های مختلف با عجله به سمت شلمچه روانه شدند اما در جلوگیری از الحاق نیروها در دهنه کانال پرورش ماهی ناکام ماندند. روز دوم عملیات تبادل آتش و پاتک‌های سنگین بین نیروهای ایرانی و عراقی ادامه یافت اما مقاومت رزمندگان ایران، اجازه موفقیت به نیروهای را عراق نداد.