کَربَلا یا کربلای مُعَلّی از شهرهای زیارتی در عراق است. شهادت امام حسین(ع) و یارانشان در واقعه کربلا در سال ۶۱ ق و قرار داشتن حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) اهمیت زیادی به این شهر داده است.
پیشینه کربلا به قبل از اسلام و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از فتوحات اسلامی قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک رود فرات زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقعه عاشورا در دهم محرم و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای زیارت حرم امام حسین(ع) راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای زیارت امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل کربلا به سکونت‌گاه شیعیان را فراهم کرد. از سده‌های دوم و سوم قمری نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره آل بویه اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا صورت گرفت؛ اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به صفویه و قاجار برمی‌گردد.
همزمان با توسعه شهر کربلا در سده سوم قمری مدارس دینی کربلا تأسیس شد. رونق علمی حوزه علمیه کربلا در طول تاریخ با فراز و فرودهایی همراه بوده است. همزمان با رونق علمی حوزه‌های کربلا خاندان‌های شیعی متعددی برای کسب علم در کربلا ساکن شدند که خاندان آل طعمه و آل‌نقیب، بهبهانی، شهرستانی و شیرازی از آن جمله‌اند.
شهر کربلا در دو سده اخیر حوادث متعددی را از سر گذارنده است. حمله وهابی‌ها به کربلا ، حمله نجیب پاشا به کربلا والی عثمانی به این شهر، انقلاب ۱۹۲۰م و انتفاضه شعبانیه برخی از وقایع این دو سده است. شهر کربلا در سده بیستم پس از سقوط امپراتوری عثمانی و اشغال آن از سوی بریتانیا شاهد شکل‌گیری احزاب و تشکیلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و افزایش آن پس از استقلال عراق بوده است. جمعیة الإتحاد والترقی، الجمعیة الوطنیة الإسلامیة، شعبه حزب الدعوة الاسلامیة در کربلا و شاخه مجلس اعلای اسلامی عراق مهم‌ترین احزاب شیعیان در کربلا شناخته می‌شوند.