مواد اعتیاد آور موادی هستند که از ترکیبات مواد شیمیایی و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می‎شوند. این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتار در فرد مصرف کننده شده و به شکل‌های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا دود مصرف می‌شوند.دسته‌بندی مواد اعتیادآور یا در گویش عام «مواد مخدر» به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد.در علم پزشکی و داروشناسی، یک ماده اعتیادآور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد.مواد اعتیادآور به صورت طبیعی و یا شیمیایی به وجود می‌آیند. بعضی از این مواد خواص دارویی داشته و در پزشکی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله برای ترک اعتیاد مواد مخدر، بیماری‌های اعصاب و روان، تسکین درد و … استفاده می‌شوند.
در هر صورت این مواد چه جنبه پزشکی داشته باشند و چه غیرپزشکی، اعتیادآور هستند.بر اساس مصوبات سازمان قانون‌گذاری کنترل مواد آمریکا (CSA)، مواد اعتیادآور اغلب به ۵ دسته زیر تقسیم می‌شوند:• مخدرها (Narcotics)• کند کننده‌ها یا آرام‌بخش‌ها (Depressants) • محرک‌ها یا تحریک کننده‌ها (Stimulants) • توهم‌زاها (Hallucinogens) • آنابولیک استروییدها (Anabolic Steroids)