یادداشت هایی درباره ی رمان: در فرانکنشتاین ، نویسنده از بسیاری از عناصر و فضاهای ترسناک آن روزگار به خوبی استفاده کرده است. با این همه ، فرانکنشتاین یک رمان دلهره آور معمولی نیست و شاید راز ماندگاری آن نیز در همین نکته باشد . شاهکار مری شلی در واقع این بود که برای اولین بار علم را با داستان ترسناک آشتی داد . به زبان دیگر ، برای اولین بار با خلق هیولایی که محصول علم بود و نیز با استفاده از مجهولات علمی ، نوع ادبی جدید " رمانتیک ترسناک علمی " را به وجود آورد ؛ کاری که در آن زمان سابقه نداشت . از سوی دیگر فرانکنشتاین زمانی منتشر شد که بشر در آغاز راه پیشرفت های علمی و سرمست از باده علم بود . اما شلی از نخستین کسانی بود که بوی خطر را احساس کرد و با انتشار فرانکنشتاین هشدار داد که علم تجربی گاهی نه تنها میوه های شیرین به بار نمی آورد ، بلکه چه بسا خود مایه ی عذاب دایمی بشر میشود . البته هضم این سخن در آن زمان واقعا دشوار بود ؛ اما امروزه این نکته تا حدودی بدیهی می نماید ؛ زیرا اینک ، کمتر کسی می تواند فجایعی را که زندگی ماشینی و بخصوص انبوهی از سلاح های ویرانگر به بار آورده ، انکار کند . هم اکنون ، سلاح های ویرانگر و پر قدرت چنان مشکل بغرنجی (بزرگی) ایجاد کرده اند که نمی توان آنها را دایم انبار کرد و نه میتوان از َشرّ آنها خلاص شد ؛ بنا بر این ، چاره ای جز مصرف پیوسته ی آنها ، آن هم برای نابودی آدم های دیگر وجود ندارد !
صرف نظر از همه ی اینها ، شاید کتاب به گونه ای غیر مستقیم به نکته ای دیگر نیز اشاره دارد : دست بردن در سیر عادی و طبیعی جهان و آفرینش خدا ، گاهی ممکن است به فاجعه بینجامد.
بنابر این ، چه بسا لازم است بشر در پژوهش ها و به خصوص پژوهش هایی که با حیات و خلقت آدمی سر و کار دارد ، بیشتر احتیاط کند.
م.س (محسن سلیمانی مترجم)