چهارشنبه سوری
( تاریخچه ، فلسفه و آداب و رسوم )

در ایران باستان جشن‌های فراوانی مانند عید نوروز و شب یلدا وجود داشته است که یکی از این جشن‌ها هم چهارشنبه سوری نام دارد.
مراسم چهارشنبه سوری در غروب شب قبل از آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود که تاریخچه این جشن به سال‌های بسیار دور برمی‌گردد.
این جشن خود آمیزه‌ای از چند رسم کوچک و بزرگ است.

واژه «چهارشنبه‌سوری» از دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفته‌است و سوری که به معنی سرخ است ساخته شده‌است.
سنت اصلی در آداب و رسوم چهارشنبه سوری برپایی آتش و خواندن شعر «زردی من از تو، سرخی تو از من» هنگام پریدن از روی آن بوده.

این شعر دعایی بوده است که ایرانیان از قدیم برای آتش می‌خواندند و از آن می‌خواستند تا تمام رنگ پریدیگی و زردی بیماری‌ها و مشکلاتشان در سالی که گذشته
را از آن‌ها بگیرد تا سال جدید را با سرخی ، نیرو، شادکامی و سرزندگی شروع کنند. چهارشنبه سوری همچنین اولین پایکوبی برای پیشواز بهار شمرده می‌شود.

قدیمی‌ترین اشاره به چهارشنبه سوری را می‌توان در کتاب «تاریخ بخارا» نوشته‌ی ابوبکر محمد بن جعفر نرشخی (۲۸۶ تا ۳۵۸ هجری قمری) پیدا کرد :
«چون امیر سدید منصور بن نوح به ملک نشست، هنوز سال تمام نشده بود که در شب سوری چنان‌که عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند.»


در شاهنامهٔ فردوسی اشاره‌هایی دربارهٔ بزم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد داستان گذر سیاوش از آتش برای نشان دادن پاکی خود که نشان‌دهندهٔ کهن بودن این جشن است.

همچنین در تاریخ آمده چند روز پیش از نوروز مردمانی به نام آتش‌افروزان که پیام‌آور این جشن اهورایی بودند به شهرها و روستاها می‌رفتند
تا مردم را برای این آیین آماده کنند. آتش‌افروزان، زنان و مردانی هنرمند بودند که با برگزاری نمایشهای خیابانی،
دست افشانی‌ها، سرودها و آوازهای شورانگیز به سرگرم کردن و خشنود ساختن مردمان می‌پرداختند؛ آن‌ها از هفت روز پیش از نوروز تا
دو هفته پس از نوروز با پدید آمدن تاریکی شامگاه، در تمامی جایهای شهر ده آتش می‌افروختند و آن را تا برآمدن خورشید روشن نگاه می‌داشتند.
این آتش، نماد و نشانهٔ نیروی مهر و نور و دوستی بود. هدف آتش‌افروزان برگرداندن نیروی فزاینده و نیک به مردمان برای چیره شدن بر غم و افسردگی بود.